Tropische cycloon

Een tropische cycloon, of orkaan, cycloon of tyfoon, is een tropische storm, waarvan de windsnelheden windkracht 12 overschrijden. Deze cyclonen vinden hun ontstaan in de tropische zone van de aarde tot ongeveer 35^ste  breedtegraad, maar niet te dicht bij de evenaar. Hier is het corioliseffect (is de verklaring voor de afbuiging van de baan van een voorwerp dat beweegt binnen een roterend systeem. Het is vooral duidelijk bij de beweging van de wolkenmassa’s rond een lagedrukgebied die niet recht naar het centrum van dit lagedrukgebied stromen maar er omheen beginnen te cirkelen) te zwak is. Dit wordt ook wel de intertropische convergentiezone (ITCZ is de zone met stijgende luchtbewegingen in de buurt van de evenaar) genoemd.

Alle tropische depressies, dus ook tropische cyclonen voldoen aan drie kenmerken.

• Voldoende atmosferische convectie (het opstijgen van verwarmde luchtbellen).
• Een gesloten circulatie, dat wil zeggen volledig rond en niet onderbroken door een front.
• Een warme kern, de warmste lucht bevindt zich in de oog van de depressie.

Tropische cyclonen ontstaan boven het noordelijk halfrond in de zomer en in het najaar. Een voorwaarde is dat de temperatuur van het zeewater minstens 26 graden moet zijn. De levensgeschiedenis van tropische stormen beginnen meestal boven zee en de verwoestende uitwerking is het grootst in kustgebieden en op eilanden. Zodra de cycloon boven land komt neemt de wind meestal snel in kracht af.

Een kenmerk van een tropische cycloon is het oog met de laagste luchtdruk en de grote windsnelheden rond dit centrum, terwijl de windsnelheid en bewolking in het oog gering zijn of niet aanwezig.
Daarnaast is er een zware regenval, soms meer dan 500 mm in een dag, en kunnen stormvloeden in kustgebieden zware overstroming veroorzaken.

Gerekend over de gehele aardbol zijn er elk jaar 80 tot 90 tropische stormen. Ongeveer 2 op de 3 stormen ontwikkelen zich tot een orkaan. Op de Noord-Atlantische Oceaan zijn er gemiddeld 10 tropische stormen per jaar, maar het kunnen er net zo goed 4 tot 21 zijn.

Sommige naar het noorden afgebogen tropische cyclonen komen terecht in de westelijke stroming van de gematigde breedten. Ze gaan dan over in een normale depressie en worden in de richting van Europa gevoerd. In onze omgeving wordt gemiddeld eens per jaar een ex-cycloon gesignaleerd. Vaak gaat het dan om actieve depressies die veel regen en wind met zich meebrengen.

De meteorlogie hanteert de schaal van Saffir en Simpson om orkanen naar hun kracht in te delen.

  Schaal van Saffir en Simpson